બીસ્પોક આર્ટ ગેલેરીમાં “કલાકૃતિ સંવાદ” – અરુણ પંડિત અને ઉમા નાયર સાથે એક યાદગાર સંધ્યા

અમદાવાદ, 15 ફેબ્રુઆરી 2025 – અમદાવાદની પ્રખ્યાત બીસ્પોક આર્ટ ગેલેરી દ્વારા શનિવારે “કલાકૃતિ સંવાદ”નું આયોજન કરવામાં આવ્યું, જે શિલ્પ, કલા અને અભિવ્યક્તિ વચ્ચેના ગહન સંવાદ માટે એક યાદગાર પ્રસંગ બન્યો.

આ પ્રસંગે પ્રખ્યાત શિલ્પકાર અરુણ પંડિત અને જાણીતા કલાસંશોધક, સમીક્ષક અને ક્યુરેટર ઉમા નાયર વચ્ચે ચર્ચા યોજાઈ, જેમાં શિલ્પકલા, શિલ્પની પ્રભાવશીલતા અને કાંસ્ય શિલ્પકળાના આધુનિક અભિગમ પર ઉંડાણપૂર્વક સંવાદ થયો.

આ ઇવેન્ટે કલાકારો, કલેક્શનરો અને કલા રસિકો માટે એક મહત્ત્વપૂર્ણ પ્લેટફોર્મ પૂરૂં પાડ્યું, જ્યાં કલા અને સંસ્કૃતિના ક્ષેત્રમાં નવા વિચારો અને દ્રષ્ટિકોણોની જળસાંધા થઈ.

અરુણ પંડિત, જે તિરુપતિ એરપોર્ટ ખાતે ગરુડ શિલ્પના સર્જક છે (જેનું ઉદ્ઘાટન પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું), તેઓ સમકાલીન ભારતીય શિલ્પકલાના એક અગ્રગણ્ય હસ્તાક્ષર છે. તેઓ પરંપરાને આધુનિક અભિવ્યક્તિ સાથે સંકલિત કરી કાંસ્ય શિલ્પભાષાને એક નવી દિશા આપે છે. તેમના શિલ્પો દ્રશ્ય અને વિચારો વચ્ચેનું એક મહત્વપૂર્ણ સંવાદ છે, જે કળાને માત્ર એક સુંદરતા સુધી મર્યાદિત ન રાખતા, પણ વિચારપ્રેરક અને અનુભૂતિમય અભિવ્યક્તિ બનાવે છે.

ઉમા નાયરે 2010માં ICCR ગેલેરી, કોલકાતા ખાતે પંડિતની કૃતિઓને જોવાની તક મેળવી ત્યારથી તેઓ તેમની કળાને અનુસરી રહ્યા છે. તેઓ પંડિતની અનન્ય શિલ્પયાત્રા વિશે અભિપ્રાય આપતા કહે છે: “અરુણ પંડિત એ ભારતના સૌથી મહાન કાંસ્ય શિલ્પકારોમાંના એક છે. તેમની કૃતિઓ માત્ર દૃશ્યરૂપો પૂરતી મર્યાદિત નથી; તેઓ કાચા કાંસ્ય અને પેટીના અનોખા સંયોજન દ્વારા શિલ્પોને જીવંત અભિવ્યક્તિ આપે છે.”

દેવિન ગવરવાલા, સમીર ગવરવાલાના પુત્ર, કલા અને સંસ્કૃતિની સમૃદ્ધ પરંપરામાં ઉછર્યા છે. તેમના પિતા વિશ્વભરના આર્ટ વર્ક્સનું સંગ્રહ કરે, તે જોઈને તેમને વિશ્વવિખ્યાત કલાકારોની કૃતિઓ એકત્ર કરવાની પ્રેરણા મળી. તેમનું કલેક્શન ઉઝબેકિસ્તાન, યુક્રેન, UK, સ્વિટ્ઝરલૅન્ડ અને અન્ય દેશોના કલાકારોની કૃતિઓથી સમૃદ્ધ છે. તેમના કલાપ્રેમ વિશે તેઓ માને છે: “કલા માત્ર શૈલી કે શિલ્પ પૂરતી મર્યાદિત નથી, પણ તે સમગ્ર બ્રહ્માંડ અને જીવનની વ્યાખ્યા કરે છે.”

આ ચર્ચા દરમિયાન અરુણ પંડિતએ તેમના સર્જનશીલ અભિગમ અંગે જણાવ્યું, “મારી તમામ શિલ્પકૃતિઓ પરંપરાગત દૃષ્ટિએ ‘સુંદર’ નથી. કેટલાક શિલ્પો પહેલી નજરે સમજાવા મુશ્કેલ હોય છે, કારણ કે તેઓ દ્રષ્ટિ અને મનોભાવને ખોલવાની માગણી કરે છે. જો આપણે કળાને સપાટીથી આગળ જઈને જુએ, તો એ દૃષ્ટિ જીવનના દરેક પાસાંને સમજવામાં સહાયરૂપ બને છે.”

ઉમા નાયરે પંડિતના કાર્ય અંગે ઉમેર્યું: “તેમની કૃતિઓ ફક્ત કાંસ્ય અને માટીની નમ્રતા વિશે નથી; તે શૂન્ય અને અસ્તિત્વ વચ્ચેની નિષ્ક્રિય સંવાદના તટસ્થ દ્રષ્ટિકોણ છે.”

અરુણ પંડિત માનેછે કે, “શિલ્પ જ્યાં મુકાય છે, તે જગ્યા જ તેના અર્થને નક્કી કરે છે. જ્યારે તમે કોઈ શિલ્પને પીડેસ્ટલ (પાયાના સ્ટેજ) પર મૂકો, ત્યારે તમે માત્ર જગ્યા નહીં, પણ સમય અને અર્થ પણ બદલી શકો. જીવનમાં દૃષ્ટિ બદલે, તો સંજોગો બદલાઈ જાય છે—આ જ હું મારા શિલ્પો દ્વારા સંવાદ સ્થાપવા માંગું છું.”

તિરુપતિ એરપોર્ટ પર અરુણ પંડિત દ્વારા બનાવાયેલ ગરુડ શિલ્પ, હિંમત અને આધ્યાત્મિકતાનું પ્રતિક છે, જે ભારતના સાંસ્કૃતિક વારસાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. તેમની કલા માત્ર શિલ્પ પૂરતી મર્યાદિત નથી, તે શહેરોના ખુલ્લા પ્રાંગણોને કલાત્મક સ્થાનોમાં રૂપાંતરિત કરવાનો એક પ્રયાસ છે.

ઉમા નાયરે છેલ્લા 35 વર્ષથી ભારતીય કલા જગતને સમૃદ્ધ બનાવ્યું છે. આર્થિક ટાઈમ્સ, ટાઈમ્સ ઓફ ઈન્ડિયા, અને આર્કિટેક્ચરલ ડાયજેસ્ટ ઈન્ડિયા જેવી પત્રિકાઓ માટે લખીને, તેમણે આધુનિક અને પરંપરાગત કલા પદ્ધતિઓ વચ્ચેના સંવાદને નવી દિશા આપી છે. તેમની પ્રખ્યાત ક્યુરેટરશીપમાં “મોડર્ન્સ” (2007), “અર્થ સોંગ” (2016) અને “બાપુ @150” (2019) જેવી પ્રદર્શનો શામેલ છે.

સારા ક્યુરેટર ફક્ત જાણીતા કલાકારોને આગળ લાવે નહીં, પણ આજ સુધી અજાણ રહેલા અસલ ટેલેન્ટને જગત સમક્ષ લાવે—એજ એક સારા ક્યુરેટરની ઓળખ છે.”

અમદાવા વૈશ્વિક કલા હબ બનવાની દિશામાં એક પ્રગતિશીલ પગલું આવો કલાત્મક સંવાદ અમદાવાદ માટે એક મજબૂત સંકેત છે. “આવા ઈવેન્ટ્સ માત્ર શહેરી સંસ્કૃતિને જ નહિ, પણ અમદાવાદને એક વૈશ્વિક કલા હબ તરીકે સ્થાપિત કરવામાં પણ સહાય કરે છે.”બેસ્પોક આર્ટ ગેલેરી, આવા જ વારસાગત ચર્ચાઓ અને પ્રદર્શનો દ્વારા સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય કલા વચ્ચેના સંવાદને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કટિબદ્ધ છે. આ ઇવેન્ટ સાબિત કરે છે કે અમદાવાદ હવે માત્ર પરંપરાગત વારસાનું નહીં, પણ સમકાલીન કલા અને કલાપ્રેમીઓ માટે એક ઉદયમાન કેન્દ્ર બની રહ્યું છે.